SOVA-training

Algemene informatie

SOVA is een afkorting voor sociale vaardigheden. Iedereen heeft ze, maar niet iedereen weet ze goed te gebruiken.

Een SOVA-training is bedoeld voor leerlingen die sociaal nog niet zo vaardig zijn en hierdoor problemen ervaren in de dagelijkse omgang met andere leerlingen of docenten. Dit kan betekenen dat leerlingen erg verlegen zijn, geen nee durven te zeggen, veel ruzie hebben of zich bijvoorbeeld terugtrekken uit sociale situaties. Op zo’n moment kan een SOVA-training hulp bieden.

Tijdens de SOVA-training proberen we leerlingen handvatten aan te reiken die helpen om leerlingen sociaal vaardiger te maken. Door middel van rollenspellen van concrete situaties laten we leerlingen met deze handvatten oefenen.

Heeft uw kind SOVA-training nodig?

Heeft uw kind last van één van de volgende situaties of gedachten:

· Weinig zelfvertrouwen en durft niet te zeggen wat hij/zij wil;

· Ontloopt bepaalde situaties of personen;

· Durft zijn/haar mening niet goed te uiten;

· Vindt het lastig om zijn/haar emoties te uiten;

· Voelt zich vaak onzeker;

· Is bang om gepest te worden;

· Speelt liever alleen;

· Geeft zichzelf overal de schuld van;

· Staat liever op de achtergrond dan vooraan;

· Vindt het lastig om contact met anderen te maken in nieuwe situaties;

· Krijgt lichamelijke klachten zoals: zweten, hartkloppingen, buikpijn, hoofdpijn, nek/rugklachten,

misselijkheid, ademnood, koude en/of trillende handen in sociale situaties.

De leerlink kan je daarbij helpen door samen te werken aan sociale vaardigheden om situaties in te kunnen schatten en je te leren daarin te kunnen handelen, om inzicht te krijgen in de angst en de manier waarop je handelt en tools te leren om er beter mee om kunt gaan.

Kenmerken van een leerling met problemen in de sociale vaardigheden

· Zijn snel uit balans;

· Hebben sterke behoefte aan complimenten;

· Zijn bij nieuwe situaties onzeker;

· Willen niet op de voorgrond en slaan dicht als ze een beurt krijgen;

· Kijken de leerkracht niet aan tijdens de uitleg;

· Bewegen voor een toets erg onrustig;

· Stellen weinig tot geen vragen;

· Zijn in gedachten bezig met eventueel mislukken dus lijken niet betrokken;

· Stellen herhaaldelijk vragen over wat ze moeten doen;

· Hebben moeite met het reguleren van hun emoties;

· Kunnen moeilijk omgaan met kritiek;

· Maken vaak negatieve opmerkingen over anderen of zichzelf;

· Durven eigenlijk geen ‘NEE’ te zeggen.

· Werken liever niet met anderen samen;

· Nemen weinig initiatief in het afspreken;

· Zijn vaak alleen op het schoolplein;

Wat zijn sociale vaardigheden?

Er bestaat niet één definitie van wat sociale vaardigheden nu precies zijn. Sociale vaardigheden hebben verschillende functies. Ze helpen bijvoorbeeld bij het opbouwen en behouden van sociale contacten, en zorgen ervoor dat iemand wordt geaccepteerd door anderen. Bovendien spelen sociale vaardigheden een rol bij het ontstaan van vriendschappen. Ook zorgen ze ervoor dat een kind in staat is zich goed aan te passen op school. Ten slotte stellen ze mensen in staat om om te kunnen gaan met de eisen die vanuit de sociale omgeving worden gesteld en zich hieraan aan te passen.

Sociale vaardigheden bestaan uit gedrag dat onderwezen, aangeleerd en vertoond wordt. Voorbeelden zijn het starten van een gesprek of het geven van een compliment.

Sociale vaardigheden kunnen worden onderverdeeld op verschillende manieren.

Onderstaande vijf categorieën worden vaak gebruikt:

Coöperatie gaat om anderen helpen, delen en zich aan regels houden;
Assertiviteit draait om initiatieven nemen, om iets vragen en reageren op andermans gedrag;
Verantwoordelijkheid omvat communicatie met volwassenen en voorzichtig zijn;
Empathie gaat om bezorgdheid tonen over andermans gevoelens;
Zelfcontrole houdt in dat het kind op een juiste wijze omgaat met conflicten of corrigerende feedback van een volwassene.

Sociale vaardigheden zijn belangrijk voor een goede ontwikkeling. Bovenstaande vormen van sociaal gedrag beïnvloeden bijvoorbeeld de relatie van het kind met de leerkracht, de mate waarin het wordt geaccepteerd door andere kinderen en de schoolresultaten.

Hoewel het ontwikkelen van sociale vaardigheden bij sommige kinderen probleemloos zal verlopen, hebben andere hier meer moeite mee. Daarom is men tientallen jaren geleden begonnen met het ontwikkelen van SOVA-trainingen. Zulke trainingen kunnen de kinderen die dat nodig hebben een extra steuntje in de rug geven. Er bestaan SOVA-trainingen voor alle leeftijdscategorieën.

Voordat er wordt besloten dat een kind een SOVA-training moet volgen, is het belangrijk om te weten welk soort problemen een kind precies ervaart. Er kunnen namelijk verschillende redenen zijn voor het feit dat een kind sociale problemen heeft.

Welke problemen met sociale vaardigheden bestaan er?

Als een kind problemen heeft met zijn sociale vaardigheden, kan dit verschillende redenen hebben:

De vaardigheid ontbreekt. Zelfs in de beste omstandigheden is het kind niet in staat om de vaardigheid toe te passen. Dit betekent dat de vaardigheid zal moeten worden aangeleerd.

De vaardigheid wordt niet toegepast. In dit geval beschikt het kind wel over een bepaalde vaardigheid, maar het past deze niet toe. In dit geval moet er aandacht worden besteed aan de motivatie om de vaardigheid wel toe te passen. Het kind moet worden beloond wanneer het dit doet.

De vaardigheid wordt niet op de juiste manier toegepast. Het kind probeert een specifieke vaardigheid uit te voeren, maar doet dit op een onhandige manier. Het moet veel mogelijkheden krijgen om de vaardigheid te oefenen, en hierbij feedback krijgen en beloond worden als het goed gaat.

Er zijn gedragsproblemen (zoals angst of agressie) die voorkómen dat een vaardigheid kan worden verkregen of uitgevoerd. Wanneer een kind bijvoorbeeld zo angstig is dat het andere kinderen niet durft aan te spreken, kan het ook niet oefenen met de omgang met anderen.

Er zijn drie belangrijke oorzaken van sociale problemen. Ten eerste is een gebrek aan sociale vaardigheden een belangrijke factor. Ten tweede kunnen sociale problemen bij een kind ontstaan wanneer het omgaat met kinderen die probleemgedrag vertonen. Ten derde is het mogelijk dat een kind sociale situaties verkeerd interpreteert.

Als kinderen moeite hebben sociale situaties de interpreteren zijn de volgende stappen belangrijk.

De eigen emoties begrijpen en reguleren. Een voorbeeld van emotieregulatie is dat het kind niet meteen een driftbui krijgt als het onenigheid heeft met een ander.
Het coderen van signalen. Het kind neemt allerlei signalen waar. Dit kunnen signalen uit de omgeving zijn, maar ook interne signalen (bijvoorbeeld een verhoogde hartslag). Er is sprake van selectieve aandacht: er wordt aandacht besteed aan bepaalde signalen, maar niet aan andere.
Het interpreteren van deze signalen en van de intenties van anderen. Het ene kind zal aan bepaalde aspecten van een situatie veel aandacht besteden, terwijl een ander kind op heel andere dingen let. Het beeld dat hierdoor over de situatie ontstaat, is heel persoonlijk. Kinderen kunnen dus dezelfde situatie heel anders zien, afhankelijk van waar zij aandacht aan besteden. Bij het interpreteren wordt ook vastgesteld wat de intentie van de ander is. Heeft die goede of slechte bedoelingen?
Het doel bepalen. Nadat de situatie is ingeschat, bepaalt het kind wat de gewenste uitkomst is. Voorbeelden zijn vrienden blijven met de ander of zijn zin krijgen.
Bepalen wat mogelijke reacties zijn. Het kind zoekt in zijn geheugen naar mogelijke strategieën. Als het een nieuwe situatie is, bedenkt het een nieuwe strategie.
Een juiste strategie selecteren. Uit alle mogelijke reacties kiest het kind er één. Er worden hierbij verschillende dingen overwogen. Welke aanpak zal waarschijnlijk de beste uitkomst hebben? Heeft het kind er vertrouwen in dat het deze aanpak kan toepassen? En is de reactie gepast?
Het toepassen van de gekozen aanpak. In deze laatste stap voert het kind de reactie uit die het heeft gekozen.

Jasper struikelt tijdens het spelen over de voet van Rik. Hij wordt niet meteen boos (stap 1), maar ziet dat Rik geschrokken kijkt en ‘sorry’ zegt (stap 2). Jasper maakt hieruit op dat Rik hem niet expres heeft laten struikelen (stap 3). Hij wil geen ruzie, want Rik is een goede vriend van hem (stap 4). Hij bedenkt hoe hij kan reageren (stap 5 en 6) en zegt Rik dat het niet erg is (stap 7).

Jasper zou ook heel anders kunnen reageren. Als hij Riks gezichtsuitdrukking als uitdagend opvat en zijn excuus niet gemeend vindt klinken, zal hij waarschijnlijk boos worden of iets terugdoen.

De inhoud van een training zal onder andere afhankelijk zijn van de doelgroep. Daarnaast wordt vóór de training begint een intake afgenomen. Hierin kan worden bepaald of de training geschikt is voor het kind en stemmen we af op de leerling. Er kunnen individuele (leer)doelen van het kind worden vastgesteld. De training kan dan op de behoeften van de deelnemers worden afgestemd.

Onderwerpen die in deze SOVA-training aan bod komen zijn:

· Jezelf voorstellen

· Een gesprekje beginnen

· Oogcontact maken

· Complimenten geven en ontvangen

· Kritiek geven en krijgen

· Iets vragen

· Duidelijk praten

· Overleggen met anderen en samenwerken

· Rekening houden met anderen en inleven in anderen

· Op een goede manier zeggen dat je iets niet leuk vindt

· Zelfbeheersing en omgaan met emoties

· Omgaan met pesten

· Conflicten oplossen

· Accepteren van regels en je hieraan houden

· Nee zeggen

· Je mening durven geven

· Sterk staan

Praktische informatie:

Deze SOVA-training bestaat uit 11 begeleidingsmomenten van 90 minuten.

Het eerste gesprek is de intake waarin we de hulpvraag helder proberen te krijgen door een gesprek en door het invullen van de vragenlijsten. Dan volgen er 9 individuele begeleidingssessies. En tot slot vindt in de 11e sessie de diploma-uitreiking plaats.

Sessie 01: Intake en kennismaking

Sessie 02: Wie ben ik en wat straal ik uit?

Sessie 03: Emoties herkennen, uiten en reguleren

Sessie 04: Welke mindset heb ik?

Sessie 05: Helpende en niet-helpende gedachten

Sessie 06: Voor jezelf opkomen en

Sessie 07: Omgaan met pesten

Sessie 08: Spanning en (ont)spanning

Sessie 09: Samenwerken

Sessie 10: In je kracht (rollenspellen)

Sessie 11: Evaluatie en diploma-uitreiking (met ouders)

Tijdens deze training werken we in dit trainingsboek en krijgt de leerling opdrachten mee. Het is goed om hierover met je kind thuis te praten en de opdrachten samen te maken. Bij de diploma-uitreiking gaan de leerlingen zichzelf presenteren om te laten zien wat ze geleerd hebben.

Deze SOVA-training zal niet zorgen dat alle problemen rondom de sociale vaardigheden ineens verdwenen zijn maar het zal inzicht bieden en ervoor zorgen dat je leert hoe je je sociale vaardigheden kan blijven ontwikkelen. Het zal zeker een goede zet in die richting geven. Het is een proces wat het kind eigen moet maken en nog maanden na de training doorwerken.

Kosten - De kosten voor deze training zijn €595,- en worden vooraf betaald. Zodra de betaling binnen is kan de training starten. Dit is inclusief de 11 sessies met intake, evaluatie + diploma en natuurlijk alle benodigde materialen.

Huiswerk - Ter bevordering van de training kunnen kinderen specifieke opdrachten mee naar huis krijgen. De leerling en ouders gaan door te starten met deze training hiermee akkoord.

Annuleren - In het geval van verhindering dient de trainingssessie minimaal 48 uur van tevoren verzet te worden. In het geval dat een sessie minder dan 48 uur van tevoren afgezegd wordt heeft de begeleider het recht om de extra kosten in rekening te brengen.

Ziekte - In het geval van verhindering door ziekte moet de afspraak uiterlijk 8 uur van tevoren afgezegd worden anders heeft de begeleider het recht om de extra kosten in rekening te brengen.

Wijzigingen – de begeleider behoudt zich het recht om de trainingssessies in incidenteel geval te verschuiven. Behoudens onvoorziene omstandigheden zullen wijzigingen in afspraken steeds minimaal 24 uur van tevoren aangekondigd worden.

Schoolvakanties – In de schoolvakanties is er geen training. Tenzij anders overeengekomen.