Je kind verlaat binnenkort de basisschool. Een school waar je zoon of dochter bijna zijn/haar hele leven heeft doorgebracht. Een nieuwe fase in zijn/haar leven: de middelbare school. Maar welke niveaus zijn er en wat past bij jouw kind? En wat bijvoorbeeld de verschillen zijn tussen deze middelbare schoolniveaus?
En hoe kies je samen met je kind de juiste middelbare school voor je kind?
Wat is voortgezet onderwijs?
Het voortgezet onderwijs (of ook wel ‘middelbare school’) is het onderwijs dat volgt op de basisschool. Meestal gaat een kind naar het voortgezet onderwijs als hij/zij ongeveer 12 jaar oud is en groep 8 heeft afgesloten.
Er bestaan verschillende niveaus in het voortgezet onderwijs. Afhankelijk van het schooladvies van de basisschool volgt de leerling onderwijs op één van deze verschillende niveaus. Deze niveaus bepalen dan ook welk onderwijs je kind hierna zal volgen.
Middelbare school niveaus
In Nederland kennen we vier niveaus van voortgezet onderwijs:
- praktijkonderwijs
- vmbo
- havo
- vwo
Respectievelijk gaat ongeveer 20% van de leerlingen naar de havo, eveneens 20% naar het vwo en het overige en tevens grootste deel (60%) van de kinderen naar vmbo of praktijkonderwijs.
Naar welk niveau het kind gaat, is afhankelijk van het schooladvies van de basisschool.
Hieronder bespreken we de verschillende middelbare schoolniveaus afzonderlijk.
Praktijkonderwijs
Als het vmbo te moeilijk is voor een kind kan het naar het praktijkonderwijs. Een praktijkschoolleerling heeft doorgaans een IQ van tussen de 60 en 80 en een leerachterstand van in ieder geval 3 jaar. Het praktijkonderwijs leidt mensen op om mee te kunnen draaien met de maatschappij en het sociale leven en duurt 5 jaar. Sommigen stromen hierna alsnog door naar het vmbo.
Waaruit bestaat het vmbo?
Het Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, afgekort tot vmbo, kent vier soorten leerwegen: Basisberoepsgerichte leerweg (bb), Kaderberoepsgerichte leerweg (kb), Gemengde leerweg (gl) en Theoretische leerweg (tl). Ook bestaat er daarnaast Leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) voor kinderen die extra hulp nodig hebben.
Basisberoepsgerichte leerweg (BB)
Is je kind het type dat graag de handen uit de mouwen steekt? Dan is BB zeker een geschikte leerweg voor hem/haar. Het is namelijk bestemd voor praktisch ingestelde jongeren. Leerlingen krijgen vele mogelijkheden om zich te oriënteren op studierichtingen en beroepen. Aan de hand van praktijkgerichte opdrachten en verschillende vakken ontdekken ze waar hun interesses liggen. Ze hoeven op deze manier niet meteen een beroep uit te kiezen, maar ze hebben vier jaar om zich wat breder te oriënteren. Het examen bestaat uit vier algemene vakken en een beroepsgericht vak. Als ze na deze vier jaar een BB-diploma halen, stromen ze door naar het mbo.
Kaderberoepsgerichte leerweg (KB)
De kaderberoepsgerichte leerweg komt sterk overeen met de beroepsgerichte leerweg. Het is dus ook sterk gericht op de praktijk. Het verschil zit hem voornamelijk in dat een KB-leerling meer uitdaging aankan met betrekking tot theorie. Wel doen ze deze theoretische kennis op door juist praktisch bezig te zijn. KB is gericht op niveau 3 of 4 in het mbo als vervolgonderwijs.
Gemengde leerweg (GL)
De naam zegt het al: de gemengde leerweg is een mengeling van theorie en praktijk. Leerlingen die gl gevolgd hebben, zijn in principe theoretisch ingesteld, maar tegelijkertijd ook praktisch ingesteld. Ze willen namelijk wel theoretische kennis opdoen, maar zich toch ook al voorbereiden op de arbeidsmarkt. Het niveau van de theorie is gelijk aan het niveau van de Theoretische leerweg. Leerlingen doen examen in vijf algemene vakken en een beroepsgericht vak. De inhoud van de algemene vakken is overigens ook gelijk aan die van de Theoretische leerweg. Dit geldt ook voor het examen ervan.
Theoretische leerweg (TL)
Zit je kind graag met de neus in de boeken? Oftewel: vindt je kind het leuk om theorie te leren? Dan is je kind helemaal op zijn plek op de TL. Het verschil tussen TL en BB/KB is dat Theoretische leerweg helemaal theoriegericht is. Leerlingen krijgen dan ook alleen maar theoriegerichte vakken en geen praktijkgerichte vakken. Het is dan ook niet gericht op een bepaald beroep, wat bij de andere leerwegen wel meer het geval is. De leerlingen doen examen in zes algemene vakken. Denk hierbij aan aardrijkskunde, geschiedenis, talen, etcetera.
Leerwegondersteunend onderwijs (lwoo)
Sommige kinderen hebben wat extra begeleiding nodig om hun vmbo-diploma te halen. Daarvoor is er Leerwegondersteunend onderwijs. Dit gaat vaak om kinderen met een leerachterstand of sociaal-emotionele problemen. De lessen zijn dan aangepast, bijvoorbeeld les in kleinere groepen.
Waar staat havo voor?
Havo is de afkorting van ‘hoger algemeen voortgezet onderwijs’ en duurt in totaal 5 jaar. Dit niveau bereidt leerlingen voor op een vervolgopleiding in het hoger beroepsonderwijs (hbo).
In de eerste drie jaren krijgt de leerling les in een breed scala aan vakken. Deze drie jaren behoren tot de onderbouw. Zo bouwt hij/zij algemene basiskennis op over verschillende onderwerpen. Na de onderbouw kan de havist kiezen: of overstappen naar een vakopleiding op het mbo (middelbaar beroepsonderwijs) óf doorstromen naar de bovenbouw. Indien de leerling kiest om de havo af te maken, dan moet hij/zij kiezen voor een zogenaamd profiel.
Profielen middelbare school:
Er is keuze uit vier profielen: natuur & techniek (nt), natuur & gezondheid (ng), economie & maatschappij (em) en cultuur & maatschappij (cm). Elk profiel heeft zijn eigen vaste, verplichte vakken. Ook zijn er enkele keuzevakken. Naast de profielvakken volgt de leerling ook een paar algemene, vaste vakken zoals Nederlands, Engels en wiskunde.
Wat is vwo?
Vwo staat voor ‘voorbereidend wetenschappelijk onderwijs’. Dit is het hoogst haalbare niveau in Nederland. Als een leerling het vwo afrondt met een diploma, stroomt hij of zij door naar het academisch onderwijs, oftewel de universiteit. Maar uiteraard heeft diegene ook vrije toegang tot het hbo. Het vwo duurt 6 jaar.
Qua onder- en bovenbouw komt het in grote lijnen overeen met de havo. De eerste drie jaar bestaan uit basiskennis over verschillende onderwerpen. In de bovenbouw kiest de vwo’er eveneens uit de vier profielen: natuur & techniek (nt), natuur & gezondheid (ng), economie & maatschappij (em) en cultuur & maatschappij (cm) (zie ook paragraaf ‘Waar staat havo voor?’).
Het verschil is alleen dat het vwo twee verschillende leerwegen kent: atheneum en gymnasium. Het verschil tussen het atheneum en gymnasium is voornamelijk de twee extra talen die leerlingen bij het gymnasium als extra vak krijgen: Grieks en Latijn
Middelbare scholen vergelijken
Je wilt de beste middelbare school voor je kind. En dat is begrijpelijk. Alleen is de keuze enorm natuurlijk. Uiteraard kijk je waar de vriendjes en vriendinnetjes van je kind heen gaan, maar je wilt wel een school voor je kind die hem of haar goed opleidt. En het liefst is het eentje op fietsafstand. Natuurlijk kun je naar alle open dagen gaan om te kijken welke je geschikt lijkt. Maar handiger is als je van tevoren al wat gegevens hebt over de middelbare school. Op internet vind je namelijk allerlei data en cijfers over de middelbare scholen in je buurt. Een goede bron van informatie is de website scholen op de kaart.